بيشتر ورزشهاي رايج و محبوب در زلاندنو ورزشهاي بريتانيايي هستند. اتحاد راگبي ورزش ملي اين كشور محسوب ميشود و بيشترين تماشاگران را به خود جذب ميكند. نتبال، تنيس و كريكت بيشترين تعداد ورزشكار را در بين بزرگسالان دارند و فوتبال در بين كودكان و نوجوانان در رتبه اول قرار ميگيرد. اسبدواني هم ورزشي پرتماشاچي و محبوب است. مائوريها هم حضور چشمگيري در ورزشهاي اروپايي به ويژه راگبي دارند و تيم ملي راگبي زلاندنو قبل از هر مسابقه رقص محلي هاكا را اجرا ميكند.
تيم ملي اتحاد راگبي (راگبي ۱۵ نفره) زلاندنو پرافتخارترين تيم دنيا و مدافع عنوان قهرماني جام جهاني اين رشته است. زلاندنو در ورزشهاي گروهي ديگري چون راگبي ليگ، نتبال، كريكت و سافتبال هم از قدرتهاي برتر دنيا به شمار ميآيد. آنها قهرمانان متعددي در رشتههاي ترياتلون، پاروزني، قايقراني بادباني و دوچرخهسواري داشتهاند و در ادوار اخير المپيك در زمره بهترين كشورها از نظر نسبت مدال به جمعيت بودهاند. زلاندنويها همچنين سابقهاي غني در ورزشهاي ماجراجويانهاي چون كوهنوردي و صخرهنوردي دارند.
در عرصه سينما اگرچه زلاندنو از لوكيشنهاي محبوب فيلمبرداري ميباشد اما سينماي اين كشور از دهه ۱۹۶۰ شاهد رشد و شكوفايي بودهاست. از فيلمهاي معروف تاريخ سينماي زلاندنو ميتوان به سگهاي خوابآلود، پيانو و خداحافظ پورك پاي اشاره كرد.
سينماي زلاندنو در دهه گذشته عصر طلايي خود را پشت سر گذاشتهاست كه فيلمهاي موفقي همچون آخرين سامورايي، استخوانهاي دوستداشتني (فيلم)، كينگ كونگ و سهگانهٔ ارباب حلقهها و سهگانه ي هابيت ساختهٔ پيتر جكسون شاهد بر اين مدعي هستند.
ريشه فرهنگ زلاندنو را بايد در فرهنگ انگليسي جستجو كرد ضمن اينكه فرهنگ مائوري تأثير عميقي بر روي فرهنگ امروز زلاندنو گذاشتهاست و امروزه سبك زندگي مائوريها و اروپاييتباران تفاوت زيادي با يكديگر ندارد.
در كل زلاندنو به واسطه مهاجرت گسترده، كشوريست چند فرهنگي كه گروههاي مختلف قومي و مذهبي در برگزاري آداب و رسوم خود آزاد ميباشند.
زلاند نو اقتصاد پيشرفته و پررونقي دارد و در زمره كشورهاي توسعهيافته و متمول قرار ميگيرد و در سال ۲۰۱۳ هفتمين كشور دنيا از نظر شاخص توسعه انساني بوده است. اما اقتصاد آن بسيار متكي به صادرات محصولات كشاورزي و دامپروري است.
توليد ناخالص داخلي اين كشور در سالهاي ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ به ترتيب ۱۷۱ و ۱۸۲ ميليارد دلار بوده است. رشد اقتصادي ۱٫۴ و ۱ درصدي هم در همين سالها مشاهده شده است. نرخ بيكاري در نيوزيلند هم حدود ۵ درصد است. واردات اين كشور در سالهاي ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ هم حدود ۵۱ ميليارد دلار تخمين زده ميشود. ضمن اينكه درآمد سرانه در اين كشور هم روند صعودي داشته و از ۳۷ هزار و هفتصد در سال ۲۰۱۳ به ۳۹ هزار دلار آمريكا در سال ۲۰۱۴ افزايش يافته است.[۵]
توليد ناخالص داخلي اين كشور در سال ۲۰۰۷ به ۱۲۸/۱ ميليارد دلار و توليد سرانه آن به ۳۰۲۳۴ دلار رسيد كه در رديف بيست و هشتم دنيا و نزديك به كشورهاي اروپاي جنوبي قرار ميگيرد (اسپانيا بيش از ۳۳ هزار دلار و آمريكا بيش از ۴۶ هزار دلار است).
زلاندنو يك حكومت مشروطه سلطنتي و داراي يك دمكراسي پارلماني است. بالاترين مقام در اين شاهنشاهي ملكه اليزابت دوم است كه در قانون عناوين شاهنشاهي ۱۹۷۴ ملكه زلاندنو و رئيس كشور لقب گرفتهاست. فرماندار كل كه با توصيه نخستوزير زلاندنو منصوب ميشود، نماينده ملكه و شخص اول كشور است. جرميا ماتپاراي در حال حاضر اين سمت را برعهده دارد.
وظيفه فرماندار كل امضاي حكم وزيران و سفيران و مقامات ارشد، رسيدگي به برخي شكايات قضايي و انحلال پارلمان در شرايط خاص است. البته اختيارات فرماندار كل و ملكه به طور كلي تشريفاتي است و تمام دستورهاي آنها پس از توصيه پارلمان صادر ميشود.
اين كشور همانند بريتانيا قانون اساسي مدون ندارد، اما قانون مشروطه سال ۱۹۸۶ مقررات پايه اين حكومت را بيان كردهاست. نخست وزير رئيس دولت است و توسط پارلمان انتخاب ميشود، نخست وزير فعلي اين كشور جان كي از حزب ملي است.
ا پيش از ورود اروپاييان به زلاندنو، مائوريها از آيين ديرينه و بدوي خود پيروي ميكردند، ولي امروزه بيشتر مائوريها به مسيحيت گرويدهاند. مسيحيت مهمترين دين زلاندنو است، چهل و نه درصد مردم اين كشور مسيحي هستند. انگليكانها، كاتوليكها، پرسبيترنها، متديستها و باپتيست مهمترين گروههاي مسيحي هستند. چهل و يك درصد مردم خود را بدون اعتقاد به مذهب معرفي كردهاند. بوديسم، هندوئيسم، اسلام، بهائي و مذاهب ديگر هم پنج درصد جمعيت زلاندنو را تشكيل ميدهند. در زلاندنو دين از حكومت جدا بوده و طبق قانون، دين و مذهب آزاد بوده و هر كس ميتواند آئينهاي ويژه ديني خود را آزادانه به جا بياورد.
معيت زلاندنو ۴٫۳ ميليون نفر است. حدود ۷۸٪ آنان خود را اروپايي معرفي ميكنند. اروپائيان زلاندنو به «Pākehā» معروف هستند. اين كشور از لحاظ نژادي به دو بخش عمده و بزرگ تقسيم شدهاست. بيشتر اروپائيها تبار بريتانيايي يا ايرلندي دارند و مهاجراني كه از آلمان، ايتاليا، يوگسلاوي، هلند، اتريش و سوئيس آمدهاند هم جمعيت قابل توجهي دارند. در سرشماري سال ۲۰۰۶ مائوريها ۱۵٪، آسياييها ۹٫۲٪ و پولينزيهاي غير مائوري ۶٫۹٪ جمعيت را تشكيل ميدادند. (هر شخص در سرشماري ميتواند خود را از دو گروه قوميتي معرفي كند). انگليسي و مائوري زبانهاي اصلي اين كشور است.
حيط زيست زلاندنو با جانوران و گياهان منحصربفرد خود از تمام نقاط دنيا متمايز است. اين سرزمين حدود ۸۲ ميليون سال است كه از خشكيهاي ديگر كره زمين جدا افتاده و همين موجب ايجاد جانداراني شگفتانگيز شده كه در برخي موارد ويژگيهاي باستاني ابرقاره گندوانا را حفظ كرده و به صورت فسيلهايي زنده درآمدهاند.
اين كشور تا قبل از ورود انسان در حدود سال ۱۲۸۰ ميلادي فاقد هر نوع پستاندار خشكيزي بود و جايگاه بومشناختي پستانداران را پرندگان و حتي حشرات اشغال كرده بودند. بسياري از پرندگان اين جزيره قدرت پرواز نداشته و اغلب جانوران و گياهان آن نيز بومي انحصاري (اندميك) اين جزيره بودند.
ورود انسان پيامدهاي ويرانگري براي محيط زيست اين جزيره به همراه داشت. انسانها با از بين بردن جنگلها و وارد كردن خواسته و ناخواسته جانوران و گياهان متعدد محيط طبيعي اين جزيره را برهم زده و بسياري از گونههاي آن را به انقراض كشاندند. پرندگان زلاندنو بيشترين آسيب را ديدند چراكه آنها ميليونها سال بدون حضور پستانداران تكامل يافته و فاقد ترفندهاي دفاعي براي حفاظت از خود، جوجهها و تخمهايشان در مقابل شكارچياني چون سگ، گربه، راسو و موش بودند. به اين ترتيب ۱۱۵ نوع پرنده يعني حدود نيمي از پرندگان زلاندنو به كلي منقرض شده و از باقيماندهها نيز برخي فقط در جزاير دور از ساحل زندگي ميكنند و برخي هم محدود به مناطق حفاظتشده خاصي هستند. پرندههاي غولآساي موآ كه ده گونه مختلف داشتند و نقش آنها در زنجيره غذايي شبيه به نقش گوزن و گاو در نقاط ديگر دنيا بود و عقاب هارپاگورنيس كه دو برابر بزرگترين عقابهاي امروزي اندازه داشت و شكارچي رأس هرم غذايي اين جزيره محسوب ميشد از نخستين پرندگاني بودند كه به دست انسان منقرض شدند.
وجود خزندگان باستاني و دوزيستان غيرعادي از ديگر مشخصات حيات وحش بومي زلاندنو است. سوسمار پلدماغي بسياري از ويژگيهاي دايناسورهاي و خزندگان باستاني را حفظ كردهاست. بي مهرگان اين سرزمين هم تنوع بالايي دارند. وتا بزرگترين حشره زمين كه طول تن آن به ۷ سانتيمتر ميرسد از ديگر جانوران منحصر بفرد زلاندنو است.
زلاندنو يا به زبان مائوري آئوتئاروا (به معني سرزمين ابرهاي كشيده) كشوري است در اقيانوسيه واقع در آبهاي جنوب غربي اقيانوس آرام و جنوب خاوري استراليا. اين كشور از دو جزيره اصلي شمالي و جنوبي و چند جزيره كوچك ديگر تشكيل شدهاست. زلاند نو كشوري است نسبتاً كوهستاني جزيره شمالي داراي منشأ آتشفشاني است و آبفشانهاي آن هنوز از فعاليتهاي آذرين حكايت ميكنند. سرتاسر جزيره جنوبي را رشته كوههاي آلپ جنوبي كه ارتفاع قلل آن بالاتر از سه هزار متر است دربر گرفته و آب و هواي آن معتدل مايل به سرد و مرطوب و باراني است و رو به جنوب از دماي آن كاسته شده و به سردي ميگرود. جنگلهاي باراني آن توسط مهاجران اوليه پاكسازي شده و به كشتزارهاي وسيع و چراگاههاي پهناور تبديل شدهاست.
بلندترين نقطه زلاندنو قله كوك به ارتفاع ۳۷۶۴ متر است و عمدهترين رودخانه آن رودخانه وايكاتو است كه درازاي آن ۴۲۰ كيلومتر ميرسد و رودهاي كلوته، تاير، ي كلارنس و وايتاكياز ديگر رودهاي مهم آن محسوب ميشوند. درياچه تاوپو با مساحت ۶۰۵ كيلومتر مربع كه در جزيره شمالي قرار دارد، همراه با درياچه يخچالها و يخرودهاي طبيعي و كوههاي پوشيده از برف و جلگهها و درههاي سبز و خرم از دل انگيزترين مناظر طبيعي اين سرزمين به شمار ميآيد.
نخستين ساكنان زلاندنو اقوام پولينزي ساكن جزاير اقيانوس آرام بودند كه در حدود قرن هشتم تا سيزدهم ميلادي به اين سرزمين رسيدند. پولينزيهاي زلاندنو ملت و تمدن متمايزي را به نام مائوري تشكيل دادند و برخي از آنها با سفر به جزاير چاتهام تمدني را در آن جزاير بنيان نهادند.
در ۱۶۴۹ آبل جانسون تاسمان دريانورد هلندي اولين اروپايي بود كه در سواحل زلاندنو فرود آمد. كشتهشدن چند تن از ملوانان كشتي جانسون توسط مائوريها موجب شد كه اروپاييها علاقهاي به ارتباط دوباره با اين جزيره نداشته باشند.
يكصد و بيست سال پس از سفر ناخدا جانسون، در سال ۱۷۶۹ جيمز كوك ناخداي بريتانيايي در حين سفرهاي دريايي خود در اقيانوس آرام به زلاندنو رفت و نقشه دقيقي از اين جزيره كشيد. ارتباط اروپاييها و مائوريها پس از سفر جيمز كوك ادامهيافت، بسياري از كشتيهاي ماهيگيري و تجاري اروپايي و آمريكايي به اين سرزمين رفته و در ازاي فروش كالاهاي خود بهويژه مصنوعات فلزي و اسلحه جات مايحتاج ضروري خود مانند آب آشاميدني، پوست، آثار هنري، مواد غذايي را از آنها دريافت ميكردند.
تعداد صفحات : 1